De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un flirt met oorlog tegen Zuid-Korea en Amerika, maar is daar niet op uit. Hij weet dat hij een gewapend conflict nooit kan winnen en wil vooral zijn eigen positie versterken.

Foto:  AFP/KCNA

Dat zegt professor Remco Breuker, Korea-expert van de Universiteit Leiden.

Volgens hem laat het regime van leider Kim Jong-un aan het eigen volk zien dat het reden heeft tot bestaan door te dreigen tegen het buitenland.

''Het regime toont zo dat het de mensen moet beschermen tegen een sterke buitenlandse vijand, vooral de Verenigde Staten'', aldus Breuker, die tal van wetenschappelijke publicaties over Korea op zijn naam heeft staan.

Seizoensgebonden provocaties

De Noord-Koreaanse provocaties zijn volgens hem voor een deel ook seizoensgebonden. ''Het is de tijd van de lentehongersnood, er is nog niet geoogst en weinig te eten'', aldus de hoogleraar Koreastudies. Het is daarom de tijd bij uitstek om de confrontatie met het buitenland te zoeken.

De dreigementen en provocaties zijn deze keer wel ongekend hevig. Eind vorig jaar deed het geïsoleerde land een rakettest, gevolgd door een kernproef in februari. Ook dreigde Noord-Korea met een kernaanval op de VS en liet het weten in oorlog te zijn met Zuid-Korea.

Amerikaans wapengekletter

Amerikaans wapengekletter, zoals het sturen van stealthvliegtuigen, speelt volgens Breuker een rol in de escalaties. ''De Amerikaanse druk is begrijpelijk, maar onhandig'', stelt hij.

''Juist als je de druk van buiten weghaalt, verzwakt het regime''. Het optreden van de VS is andersom juist een rechtvaardiging voor Kim om er steeds een schepje bovenop te doen en op de vijandige bedoelingen van 'de imperialisten' te wijzen.

Volgens Breuker is oorlog niet uit te sluiten, maar ligt een gewapend conflict niet voor de hand.

''Kim wil niet dood. Hij weet dat hij een oorlog met het zuiden en de VS verliest'', stelt hij. Het grootste gevaar is volgens hem dat de situatie onbedoeld escaleert.

Stress

''De stress aan beide kanten van de grens is zeer groot'', aldus de expert. Een vergissing of inschattingsfout door een van de partijen kan daardoor grote gevolgen hebben.

Andere experts delen die vrees. Zo concludeert de International Crisis Group (ICG), een gerenommeerde denktank in Brussel, dat Noord-Korea een aantal stappen heeft genomen die de kans op ''miscalculaties’’ sterk vergroten.

In het ergste geval kost een kettingreactie van wederzijdse wraakacties na een vergissing of verkeerd opgevatte provocatie zelfs honderdduizenden levens, waarschuwt de ICG.

Noorderbuur

Breuker adviseert de rest van de wereld vooral naar de aanpak van het noorden door Zuid-Korea te kijken. Dat land weet volgens hem ''als geen ander'' hoe het met zijn noorderbuur moet omgaan.

Het doet dat door niet toe te geven aan eisen van het regime, duidelijk te zijn dat het hard zal terugslaan bij een aanval, maar het regime ook niet met de rug tegen de muur te dwingen.

Breuker denkt dat het regime van Kim uiteindelijk inbindt. ''Als ze de maand uitzitten zonder incidenten, dooft dit vanzelf weer uit'', trekt Breuker lering uit voorgaande crisis tussen Noord- en Zuid-Korea.

Tweede Wereldoorlog

Het conflict is ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. Het noorden van Korea werd toen bezet door de Sovjet-Unie en het zuiden door de Verenigde Staten. Net als in Duitsland groeiden de zones uit tot aparte landen.

In 1950 viel het communistische noorden het zuiden aan. China en de Sovjet-Unie steunden het noorden, de VS het zuiden. In 1953, na honderdduizenden slachtoffers, kwam het tot een wapenstilstand, maar een vredesverdrag is nooit getekend.

De landen hebben zich sindsdien totaal verschillend ontwikkeld. Het zuiden is open, democratisch en hoogontwikkeld. Het noorden is zeer gesloten, loopt technologisch achter en kent hongersnoden. De mensenrechten worden bovendien op grote schaal geschonden.

'Communistische monarchie'

Noord-Korea is naar wat Breuker noemt een 'communistische monarchie'. Kim Jong-un (geboren in 1983 of 1984) is sinds 2011 alweer de derde machthebber in de dynastie. Zijn opa Kim Il-sung (1912-1994), officieel nog altijd staatshoofd, en vader Kim-Jong -il (1942-2011) gingen hem voor.

Kim Jong-un heeft met 1,2 miljoen man, 3500 tanks en 600 gevechtsvliegtuigen een van de grootste legers ter wereld. Veel van dat materieel stamt echter uit de jaren 50 en 60 en is hopeloos verouderd. 

Zuid-Korea heeft iets meer dan de helft van de manschappen, 2400 tanks en bijna 400 vliegtuigen. Maar veel van dat materieel is juist erg modern. In een oorlog zal grootmacht Amerika het land bovendien bijstaan.

Nachtmerriescenario

Toch is een conflict met het noorden een nachtmerriescenario voor het zuiden. Vooral in de eerste uren kan Noord-Korea met zijn arsenaal aan raketten en naar schatting 21.000 kanonnen erg veel schade en leed aanrichten in het buurland.

De Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul ligt binnen het bereik van het geschut. 

Overzicht van recente gebeurtenissen in Noord-Korea