Hoe het komt dat je van in de zon zitten huidkanker kan krijgen

De mens kan niet zonder zonlicht, omdat het lichaam de zon nodig heeft om vitamine D aan te maken. Vitamine D versterkt het immuunsysteem en beschermt ons tegen hart- en vaatziekten, zwakke botten, multiple sclerosis, depressies en sommige vormen van kanker. Toch kan zonlicht ook gevaarlijk zijn, want als je te lang onbeschermd gaat zonnen raakt je huid verbrand. In feite is dit niet meer dan een ontstekingsreactie van de huid omdat het een overdosis aan UV-stralen heeft gekregen. De huid ziet er in dat geval rood uit en voelt warm aan, en als je een door de zon verbrande huid aanraakt kan dat erg pijnlijk zijn. Een milde huidverbranding geneest binnen een paar dagen, maar mensen met een ernstig verbrande huid kunnen er heel ziek van worden.

Al lijkt een zonverbrande huid iets tijdelijks en wordt een mooi gebruinde huid zelfs als gezond gezien, toch is er zowel bij een door de zon verbrande als bij een gebruinde huid sprake van directe DNA schade, en deze schade kan op de lange termijn ernstige gevolgen hebben. Als het DNA in de huidcellen is beschadigd worden dode cellen vervangen door nieuwe cellen. Meestal gaat dit proces goed en is er niets aan de hand. Echter, in sommige gevallen is het lichaam niet goed in staat de schade te herstellen waardoor er tumoren ontstaan, zoals de goedaardige basaalcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom, die het gevolg zijn van directe DNA-schade, of de kwaadaardigere melanoom die het gevolg is van indirecte DNA-schade.

Veelvuldige blootstelling aan UV-straling is de belangrijkste oorzaak van huidtumoren. Gelukkig zijn de meest voorkomende vormen van huidkanker niet kwaadaardig, dat wil zeggen dat de kans op uitzaaiing heel gering is en de kans dat je hierdoor sterft vrijwel nihil. Toch is het zorgwekkend dat het aantal mensen dat plaveiselcelcarcinoom en basaalcelcarcinoom krijgt (de niet-kwaadaardige soorten huidkanker) de laatste decennia sterk is toegenomen. Het aantal mannen en vrouwen bij wie basaalcarcinoom werd vastgesteld steeg tussen 1973 en 2003 met meer liefst 130%, en dit betrof niet alleen oudere mensen. Ook bij vrouwen jonger dan 40 jaar nam het aantal gevallen van basaalcarcinoom sterk toe en verdrievoudigde in de laatste 40 jaar (De Vries et al., 2004). Men vermoedt dat dit vooral komt doordat sinds de jaren ’70 een zongebruinde huid lange tijd zo populair was en de meeste mensen tegenwoordig meer in de buitenlucht recreëren. Behalve dat veelvuldige blootstelling aan zonlicht het risico op huidkanker vergroot is het ook een van de belangrijkste veroorzakers van een versnelde veroudering van de huid.

Waarom zijn zonnebrandcrèmes meestal niet zo veilig?

In het algemeen wordt gedacht dat huidkanker kan worden voorkomen door zonnebrandcrème te gebruiken, maar aan de hand van talloze wetenschappelijke onderzoeken is vastgesteld dat dit niet altijd het geval is. Zonnebrandcrèmes zorgen ervoor dat UV stralen je huid niet kunnen beschadigen waardoor het risico op de niet-kwaadaardige kankersoorten basaalcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom sterk wordt verkleind. Echter, als de UV-beschermende stoffen die in zonnebrandcrème zitten geabsorbeerd worden door de huid neemt het aantal vrije radicalen in het lichaam toe, en die vrije radicalen verhogen het risico op de meest kwaadaardige vorm van huidkanker: melanomen. De kans dat je deze vorm van huidkanker krijgt is erg klein, maar dit type kanker is wel verantwoordelijk voor 75% van alle sterfgevallen gerelateerd aan huidkanker (o.a. Westerdahl et al., 2000; Garland et al., 1992; Doré et al., 1995; Weinstock et al., 1999, Vainio et al., 2000).

Er zijn een aantal stoffen die vaak in zonnebrandcrèmes zitten en die kunnen leiden tot huidkanker of andere toxische reacties en disbalansen in het lichaam. Je doet er daarom goed aan zonnebrandcrèmes met een of meer van de volgende ingrediënten te mijden (voor een toelichting en meer schadelijke ingrediënten zie het volledige artikel op deGezonde Gewoontes ledensite):

• Octinoxate (octylmethoxycinnamaat)


• Oxybenzone (benzofenon-3)


• Padimaat O (Octyl Dimethyl PABA / PABA Ester)


• Menthyl anthranilaat

Hoe kan ik mijzelf het beste tegen de zon beschermen?

De beste bescherming tegen de zon is niet in de zon gaan zitten of voldoende kleding en een hoedje te dragen. Toch is het belangrijk dat je lichaam vitamine D uit zonlicht kan maken, dus het is erg aan te bevelen om dagelijks in de ochtend of namiddag als de zon schijnt korte periodes in de zon te zitten (maximaal 5 tot 10 minuten per dag, afhankelijk van je huidtype).

Daarnaast kun je jouw huid op een natuurlijke manier te verzorgen en beschermen tegen de nadelige effecten van zonlicht. Een goede zonnebrandcrème, die voornamelijk te koop is in natuurvoeding- en superfoodwinkels, kan onder andere de volgende ingrediënten bevatten (voor een toelichting en meer ingrediënten zie het volledige artikel op de Gezonde Gewoontes ledensite):

• Antioxidanten


• Aloë vera


• Zinkoxide


• MSM (methylsulfonylmethane)

Verder kun je jezelf ook van binnenuit tegen de zon beschermen, door voldoende antioxidanten en omega-3 vetzuren binnen te krijgen via je voeding. Als je voldoende antioxidantrijke voeding eet verbrand je huid minder snel en als je lichaam voldoende omega-3 bevat verlaag je het risico op huidkanker. Antioxidanten zitten bijvoorbeeld in groente, fruit, kokosolie, thee, rauwe cacao en eieren. Omega-3 vind je veel terug in vis,krill olie, lijnzaad, bonen en walnoten.

Dit is een samenvatting van het artikel ‘Zonnebrandcrème – Wat ze je niet vertellen’ op de Gezonde Gewoontes ledensite, waarin je leert waarom je huidkanker krijgt van in de zon zitten, waarom zonnebrandcreme schadelijk is voor je lichaam en het risico op huidkanker vergroot, en hoe je jezelf het beste tegen de zon kan beschermen.